کارت ملی هوشمند با ارائه ۳ کاربرد اصلی شناسایی، تصدیق هویت و امضای دیجیتال این امکان را فراهم می‌کند تا بتوان از کارت به عنوان یک ابزار چند کاره استفاده کرد. به کمک کارت ملی، این امکان فراهم میشود که کاربرد های مختلف در کنار هم و روی یک کارت قرار گیرند. این کاربرد ها را می‌توان در زمان صدور یا بعد از صدور روی کارت قرار داد.
متصدی هر کارت فقط امکان دسترسی به اطلاعات مربوط به خودش را دارد. مثل اینکه اطلاعات در صندوقچه های مختلفی روی کارت ذخیره شده باشد که هر کدام کلید خودش را داشته باشد. به عنوان مثال پلیس فقط قادر به مشاهده اطلاعات گواهینامه رانندگی صاحب کارت است و امکان مشاهده اطلاعات حساب مالی فرد که روی کارت موجود است را ندارد.
راهنمای مطالعه
طرح کارت ملی هوشمند
کارت ملی هوشمند از یک کارت اسمارت خام با تراشه ایجاد میشود. سپس این کارت خام برای هرکس شخصی سازی میشود. یعنی به کمک خرید پرینتر های چاپ کارت مخصوص, اطلاعات و تصویر هر فرد روی کارت چاپ میشود. شما میتوانید از مدل کارت در ادارات, دانشگاه ها و… استفاده کنید. این مدل کارت ها امنیت بیشتری دارند.
کارت ملی یک کامپیوتر ساده و کوچک است که با اتصال به یک کارتخوان، می‌توان به اطلاعات درون آن دسترسی پیدا کرد. البته اطلاعات درون کارت ملی به طور امنی نگهداری می‌شوند که خود کارت از دسترسی‌های غیرمجاز به آن جلوگیری می‌کند. در واقع یکی از مزایای اصلی کارت ملی هوشمند، نسبت به کارت ملی کاغذی، همین امنیت بالای آن چه به لحاظ بصری و چه به لحاظ دیجیتالی است. به این ترتیب می‌توان اطلاعات محرمانه‌تری را با ضریب اطمینان بالاتر روی کارت ملی هوشمند نگهداری کرد.
تاکنون کشورهای مختلفی اقدام به طراحی و بعضاًَ پیاده سازی کارت ملی هوشمند در کشورشان کرده‌اند. تقریباً تمامی کشورهای حوزه خلیج فارس و اکثر کشورهای خاور دور پروژه کارت ملی هوشمند را شروع کرده‌اند. در آسیا کشورهایی مثل مالزی و سنگاپور و هنگ‌کنگ در این زمینه، پیشرو بوده‌اند و هم اکنون کارت ملی هوشمند دارند که میتوانند از این کارت برای ارائه خدمات مختلف استفاده کنند. کشورهای مختلف بر اساس نیاز و امکانات موجود، کاربردهای متفاوتی را روی کارت ملی هوشمند خود گنجانده‌اند. اما نکته مشترک در اکثر موارد، شناسایی و تصدیق هویت به صورت دیجیتال است.
حتما بخوانید: چاپ کارت بانکی چیست و چگونه انجام میشود؟
مزایای کارت ملی هوشمند نسبت به کارت ملی کاغذی
از جمله مهم ترین این مزایا کارت ملی هوشمند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناسایی در حوزه دیجیتال، امکان تصدیق هویت براساس رمز عبور، رمزنگاری و بیومتریک به صورتی که هم کارت، هم صاحب کارت و هم سیستم بهره‌برداری بتوانند دو به دو یکدیگر را تصدیق هویت کنند.
- داشتن یک بدنه با دوام، با ویژگی‌های امنیتی بیش‌تر و بالاتر نسبت به کارت ملی کاغذی.
- امکان امضای دیجیتال.
- امکان پردازش اطلاعات.
- امکان تغییر اطلاعات پس از صدور.
- امکان افزودن کاربرد جدید پس از صدور.
- امکان دسترسی به اطلاعات بر حسب مجوزهای دسترسی مختلف و به صورت کاملا امن.
- امکان استفاده کارآمدتر از خدمات دولت الکترونیک.
کاربردهای اصلی کارت ملی هوشمند
شناسایی
کارت ملی هوشمند مثل تمام کارت های شناسایی دیگر، نخستین وظیفه‌اش شناسایی است. به این منظور ابتدا در زمان ثبت نام، اطلاعات صاحب کارت روی کارت قرار میگیرد. این اطلاعات، موارد کلی مثل نام، نام خانوادگی، تاریخ و محل تولد و مواردی از این قبیل را شامل میشود. به این ترتیب هر کجا که نیاز به اطلاعات هویتی صاحب کارت باشد، وی می‌تواند کارت خود را ارائه دهد و به صورت دیجیتالی شناسایی شود. شناسایی الکترونیکی موجب کاهش تقلب در شناسایی میشود.
تصدیق هویت
کاربرد اصلی دیگر کارت ملی هوشمند ، تصدیق هویت است. در کارتهای سنتی، به کمک عکس صاحب کارت که روی کارت چسبانده شده و یک مهر مخصوص روی آن خورده، عمل تصدیق هویت انجام میشود. در کارت ملی هوشمند هم روال مشابهی وجود دارد اما تصدیق هویت در اینجا تنها به عکس محدود نمی‌شود. علاوه بر عکس، اطلاعات بیومتریکی (اثر انگشت) صاحب کارت نیز می‌تواند روی کارت قرار گیرد.
از همه مهم‌تر این که اطلاعات بیومتریکی به صورت الکترونیکی قابل بررسی هستند. این به این معنی است که در یک مرکز بهره برداری که به حسگر اثر انگشت مجهز است، صاحب کارت بعد از قرار دادن کارتش در کارتخوان، انگشت خود را روی حسگر اثر انگشت قرار می‌دهد؛ سپس سیستم بررسی می‌کند که آیا اثر انگشت صاحب کارت با اثر انگشتی که روی کارت به صورت الکترونیکی ذخیره شده یکسان است یا خیر. در صورت یکسان بودن امکان ادامه عملیات وجود خواهد داشت. به این ترتیب امکان جعل هویت به حداقل می‌رسد.
امضای دیجیتال
امضای دیجیتال از نظر کاربرد، همان امضای سنتی است؛ اما در فضای دیجیتال، در اسناد کاغذی، گیرنده یک نامه، سند می‌تواند از طریق امضای شخص فرستنده،این اطمینان را حاصل کند که نامه، سند جعلی نیست. همچنین امضای یک نامه، سند، برای امضا کننده نامه، سند بار قانونی به همراه دارد و نمی‌تواند امضای سند را انکار کند. کارت ملی هوشمند این بستر را هم برای فرستنده و هم گیرنده نامه، سند فراهم می‌کند که اسناد را امضا و صحت آن را بررسی کنند.
ایده امضای دیجیتال بسیار ساده است : نامه، سند فرستنده به صورت دیجیتالی خلاصه میشود و به صورت یک بسته در می‌آید. این بسته به کمک کارت فرستنده کد میشود و بسته حاصله امضای دیجیتال نام دارد که در انتهای نامه به صورت دیجیتالی قرار میگیرد. متن به همراه امضای دیجیتال در انتهای آن به گیرنده ارسال میشود. در طرف گیرنده ، متن اصلی نامه به همان روش بالا خلاصه میشود، بخش امضا دیجیتال نیز با کمک کارت گیرنده کد گشایی میشود و با بسته خلاصه شده مقایسه میشود در صورتی که این دو با هم برابر باشند به این معنی است که همان شخصی که ادعا کرده، نامه را امضا کرده است.
بیومتریک
یکی دیگر از امکاناتی که در کارت ملی هوشمند قرار دارد، ویژگی‌های بیومتریکی صاحب کارت است. عکس و اثر انگشت صاحب کارت به صورت الکترونیکی در کارت وی ذخیره میشود. به این ترتیب امنیت استفاده از کارت به طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌رود. دیگر هر کس با وارد کردن یک رمز عبور ساده امکان استفاده یا سوء‌استفاده از یک کارت را ندارد. برای استفاده از کارت حتماً باید صاحب کارت حضور داشته باشد تا اثر انگشت وی به صورت دیجیتالی با اثر انگشتی که در هنگام ثبت‌نام در کارت ذخیره شده است مقایسه و تطبیق داده شود و سپس اجازه استفاده از امکانات کارت به وی داده میشود.
حتما بخوانید: بررسی کارت های شناسایی ملی در کشورهای مختلف
نحوه گرفتن کارت ملی هوشمند در ایران
در کشور ما هم مانند کشور های همسایه از سال ۱۳۹۷ کارت ملی هوشمند شروع به کار کرد. این کارت ها شامل اطلاعات هویتی هر شهروند, امضای دیجیتال و ویژگی‌های بیو متریک هر فرد است. در واقع با دریافت این کارت هر فرد دارای یک هویت دیجیتال میشود.
برای دریافت این کارت ها ابتدا باید واجد شرایط ثبت نام باشید. در حال حاظر افراد داری شناسنامه عکس دار, بالای ۱۵ میتوانند این کارت را بگیرند. همچنین برای افرادی که , کارت ملی هوشمند خود را گم کرده‌اند یا قسمتی از مشخصات خود را تغییر دادند, نیز کارت صادر خواهد شد.
اگر واجد شرایط هستید باید ابتدا در سایت سامانه کارت هوشمند ملی اطلاعات خود را ثبت کنید. در این سامانه برای مراجعه حضوری به شما نوبت میدهند. شما باید طبق نوبت اعلامی به محلی که به شما اعلام کرده‌اند, مراجعه کنید. هنگام مراجعه حضوری مدارک, کد پستی, اصل شناسنامه عکس‌دار, آدرس محل زندگی و شماره تلفن ثابت و همراه را با خود ببرید.
عکسی هم در همان محل برای کارت ملی هوشمند از شما میگیرند. وقتی مراحل ثبت نام کامل شد, باید منتظر دریافت کارت ملی هوشمند خود باشید. در گذشته این کارت ها به سرعت آماده میشد. امروزه مدت انتظار برای این کارت ها ۶ ماه است.
