كارت ملي هوشمند با ارائه 3 كاربرد اصلي شناسايي، تصديق هويت و امضاي ديجيتال اين امكان را فراهم مي‌كند تا بتوان از كارت به عنوان يك ابزار چند كاره استفاده كرد. به كمك كارت ملي، اين امكان فراهم مي‌شود كه كاربرد هاي مختلف در كنار هم و روي يك كارت قرار گيرند. اين كاربرد ها را مي‌توان در زمان صدور يا بعد از صدور روي كارت قرار داد.
متصدي هر كارت فقط امكان دسترسي به اطلاعات مربوط به خودش را دارد. مثل اينكه اطلاعات در صندوقچه هاي مختلفي روي كارت ذخيره شده باشد كه هر كدام كليد خودش را داشته باشد. به عنوان مثال پليس فقط قادر به مشاهده اطلاعات گواهينامه رانندگي صاحب كارت است و امكان مشاهده اطلاعات حساب مالي فرد كه روي كارت موجود است را ندارد.
راهنمای مطالعه
طرح كارت ملي هوشمند
کارت ملی هوشمند از یک کارت اسمارت خام با تراشه ایجاد میشود. سپس این کارت خام برای هرکس شخصی سازی میشود. یعنی به کمک خرید پرینتر های چاپ کارت مخصوص, اطلاعات و تصویر هر فرد روی کارت چاپ میشود. شما میتوانید از مدل کارت در ادارات, دانشگاه ها و… استفاده کنید. این مدل کارت ها امنیت بیشتری دارند.
كارت ملي يك كامپيوتر ساده و كوچك است كه با اتصال به يك كارتخوان، مي‌توان به اطلاعات درون آن دسترسي پيدا كرد. البته اطلاعات درون كارت ملي به طور امني نگهداري مي‌شوند كه خود كارت از دسترسي‌هاي غيرمجاز به آن جلوگيري مي‌كند. در واقع يكي از مزاياي اصلي كارت ملي هوشمند، نسبت به كارت ملي كاغذي، همين امنيت بالاي آن چه به لحاظ بصري و چه به لحاظ ديجيتالي است. به اين ترتيب مي‌توان اطلاعات محرمانه‌تري را با ضريب اطمينان بالاتر روي كارت ملي هوشمند نگهداري كرد.
تاكنون كشورهاي مختلفي اقدام به طراحي و بعضاًَ پياده سازي كارت ملي هوشمند در كشورشان كرده‌اند. تقريباً تمامي كشورهاي حوزه خليج فارس و اكثر كشورهاي خاور دور پروژه كارت ملي هوشمند را شروع كرده‌اند. در آسيا كشورهايي مثل مالزي و سنگاپور و هنگ‌كنگ در اين زمينه، پيشرو بوده‌اند و هم اكنون كارت ملي هوشمند دارند كه مي‌توانند از اين كارت براي ارائه خدمات مختلف استفاده كنند. كشورهاي مختلف بر اساس نياز و امكانات موجود، كاربردهاي متفاوتي را روي كارت ملي هوشمند خود گنجانده‌اند. اما نكته مشترك در اكثر موارد، شناسايي و تصديق هويت به صورت ديجيتال است.
حتما بخوانید: چاپ کارت بانکی چیست و چگونه انجام میشود؟
مزاياي كارت ملي هوشمند نسبت به كارت ملي كاغذي
از جمله مهم ترين اين مزايا كارت ملي هوشمند مي‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناسايي در حوزه ديجيتال، امكان تصديق هويت براساس رمز عبور، رمزنگاري و بيومتريك به صورتي كه هم كارت، هم صاحب كارت و هم سيستم بهره‌برداري بتوانند دو به دو يكديگر را تصديق هويت كنند.
- داشتن يك بدنه با دوام، با ويژگي‌هاي امنيتي بيش‌تر و بالاتر نسبت به كارت ملي كاغذي.
- امكان امضاي ديجيتال.
- امكان پردازش اطلاعات.
- امكان تغيير اطلاعات پس از صدور.
- امكان افزودن كاربرد جديد پس از صدور.
- امكان دسترسي به اطلاعات بر حسب مجوزهاي دسترسي مختلف و به صورت كاملا امن.
- امكان استفاده كارآمدتر از خدمات دولت الكترونيك.
كاربردهاي اصلي كارت ملي هوشمند
شناسایی
کارت ملی هوشمند مثل تمام کارت های شناسایی دیگر، نخستین وظیفه‌اش شناسایی است. به این منظور ابتدا در زمان ثبت نام، اطلاعات صاحب کارت روی کارت قرار میگیرد. این اطلاعات، موارد کلی مثل نام، نام خانوادگی، تاریخ و محل تولد و مواردی از این قبیل را شامل میشود. به این ترتیب هر کجا که نیاز به اطلاعات هویتی صاحب کارت باشد، وی می‌تواند کارت خود را ارائه دهد و به صورت دیجیتالی شناسایی شود. شناسایی الکترونیکی موجب کاهش تقلب در شناسایی میشود.
تصدیق هویت
كاربرد اصلي ديگر كارت ملي هوشمند ، تصديق هويت است. در كارت‌هاي سنتي، به كمك عكس صاحب كارت كه روي كارت چسبانده شده و يك مهر مخصوص روي آن خورده، عمل تصديق هويت انجام مي‌شود. در كارت ملي هوشمند هم روال مشابهي وجود دارد اما تصديق هويت در اينجا تنها به عكس محدود نمي‌شود. علاوه بر عكس، اطلاعات بيومتريكي (اثر انگشت) صاحب كارت نيز مي‌تواند روي كارت قرار گيرد.
از همه مهم‌تر اين كه اطلاعات بيومتريكي به صورت الكترونيكي قابل بررسي هستند. اين به اين معني است كه در يك مركز بهره برداري كه به حسگر اثر انگشت مجهز است، صاحب كارت بعد از قرار دادن كارتش در كارتخوان، انگشت خود را روي حسگر اثر انگشت قرار مي‌دهد؛ سپس سيستم بررسي مي‌كند كه آيا اثر انگشت صاحب كارت با اثر انگشتي كه روي كارت به صورت الكترونيكي ذخيره شده يكسان است يا خير. در صورت يكسان بودن امكان ادامه عمليات وجود خواهد داشت. به اين ترتيب امكان جعل هويت به حداقل مي‌رسد.
امضاي ديجيتال
امضاي ديجيتال از نظر كاربرد، همان امضاي سنتي است؛ اما در فضاي ديجيتال، در اسناد كاغذي، گيرنده يك نامه، سند مي‌تواند از طريق امضاي شخص فرستنده،اين اطمينان را حاصل كند كه نامه، سند جعلي نيست. همچنين امضاي يك نامه، سند، براي امضا كننده نامه، سند بار قانوني به همراه دارد و نمي‌تواند امضاي سند را انكار كند. كارت ملي هوشمند اين بستر را هم براي فرستنده و هم گيرنده نامه، سند فراهم مي‌كند كه اسناد را امضا و صحت آن را بررسي كنند.
ايده امضاي ديجيتال بسيار ساده است : نامه، سند فرستنده به صورت ديجيتالي خلاصه مي‌شود و به صورت يك بسته در مي‌آيد. اين بسته به كمك كارت فرستنده كد مي‌شود و بسته حاصله امضاي ديجيتال نام دارد كه در انتهاي نامه به صورت ديجيتالي قرار مي‌گيرد. متن به همراه امضاي ديجيتال در انتهاي آن به گيرنده ارسال مي‌شود. در طرف گيرنده ، متن اصلي نامه به همان روش بالا خلاصه مي‌شود، بخش امضا ديجيتال نيز با كمك كارت گيرنده كد گشايي مي‌شود و با بسته خلاصه شده مقايسه مي‌شود در صورتي كه اين دو با هم برابر باشند به اين معني است كه همان شخصي كه ادعا كرده، نامه را امضا كرده است.
بیومتریک
یکی دیگر از امکاناتی که در كارت ملي هوشمند قرار دارد، ویژگی‌های بیومتریکی صاحب کارت است. عکس و اثر انگشت صاحب کارت به صورت الکترونیکی در کارت وی ذخیره میشود. به این ترتیب امنیت استفاده از کارت به طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌رود. دیگر هر کس با وارد کردن یک رمز عبور ساده امکان استفاده یا سوء‌استفاده از یک کارت را ندارد. برای استفاده از کارت حتماً باید صاحب کارت حضور داشته باشد تا اثر انگشت وی به صورت دیجیتالی با اثر انگشتی که در هنگام ثبت‌نام در کارت ذخیره شده است مقایسه و تطبیق داده شود و سپس اجازه استفاده از امکانات کارت به وی داده میشود.
حتما بخوانید: بررسی کارت های شناسایی ملی در کشورهای مختلف
نحوه گرفتن كارت ملي هوشمند در ایران
در کشور ما هم مانند کشور های همسایه از سال 1397 كارت ملي هوشمند شروع به کار کرد. این کارت ها شامل اطلاعات هویتی هر شهروند, امضای دیجیتال و ویژگی‌های بیو متریک هر فرد است. در واقع با دریافت این کارت هر فرد دارای یک هویت دیجیتال میشود.
برای دریافت این کارت ها ابتدا باید واجد شرایط ثبت نام باشید. در حال حاظر افراد داری شناسنامه عکس دار, بالای 15 میتوانند این کارت را بگیرند. همچنین برای افرادی که , کارت ملی هوشمند خود را گم کرده‌اند یا قسمتی از مشخصات خود را تغییر دادند, نیز کارت صادر خواهد شد.
اگر واجد شرایط هستید باید ابتدا در سایت سامانه کارت هوشمند ملی اطلاعات خود را ثبت کنید. در این سامانه برای مراجعه حضوری به شما نوبت میدهند. شما باید طبق نوبت اعلامی به محلی که به شما اعلام کرده‌اند, مراجعه کنید. هنگام مراجعه حضوری مدارک, کد پستی, اصل شناسنامه عکس‌دار, آدرس محل زندگی و شماره تلفن ثابت و همراه را با خود ببرید.
عکسی هم در همان محل برای كارت ملي هوشمند از شما میگیرند. وقتی مراحل ثبت نام کامل شد, باید منتظر دریافت کارت ملی هوشمند خود باشید. در گذشته این کارت ها به سرعت آماده میشد. امروزه مدت انتظار برای این کارت ها 6 ماه است.
