همه چیز در مورد كارت ملی هوشمند

كارت ملی هوشمند با ارائه 3 كاربرد اصلی شناسايی، تصديق هويت و امضای ديجيتال اين امكان را فراهم می كند تا بتوان از كارت به عنوان يك ابزار چند كاره استفاده كرد. به كمك كارت ملی، اين امكان فراهم می شود كه كاربردهای مختلف در كنار هم و روی يك كارت قرار گيرند. اين كاربردها را می توان در زمان صدور يا بعد از صدور روی كارت قرار داد. کارت ملی هوشمند در واقع یک کارت شناسایی هوشمند است که تضمین می‌کند انواع مختلف اطلاعات به صورت ایمن ذخیره شود و تنها توسط نهادهای مجاز قابل دسترسی است. متصدی هر كارت فقط امكان دسترسی به اطلاعات مربوط به خودش را دارد. مثل اينكه اطلاعات در صندوقچه‌ های مختلفی روی كارت ذخيره شده باشد كه هر كدام كليد خودش را داشته باشد. به عنوان مثال پليس فقط قادر به مشاهده اطلاعات گواهينامه رانندگی صاحب كارت است و امكان مشاهده اطلاعات حساب مالی فرد كه روی كارت موجود است را ندارد.

طرح كارت ملی هوشمند

کارت ملی هوشمند از یک کارت اسمارت خام با تراشه ایجاد می‌شود. سپس این کارت خام برای هرکس شخصی سازی می‌شود؛ یعنی به کمک خرید پرینترهای چاپ کارت مخصوص, اطلاعات و تصویر هر فرد روی کارت چاپ می‌شود. شما می‌توانید از این مدل کارت در ادارات, دانشگاه ها و… استفاده کنید. این مدل کارت ها امنیت بیشتری دارند.

كارت ملی يک كامپيوتر ساده و كوچك است كه با اتصال به يك كارتخوان، می توان به اطلاعات درون آن دسترسی پيدا كرد. البته اطلاعات درون كارت ملی به طور امنيتی نگهداری می شوند كه خود كارت از دسترسی های غيرمجاز به آن جلوگيری می كند. در واقع يكی از مزايای اصلی كارت ملی هوشمند نسبت به كارت ملی كاغذی، همين امنيت بالای آن چه به لحاظ بصری و چه به لحاظ ديجيتالی است. به اين ترتيب می توان اطلاعات محرمانه‌تری را با ضريب اطمينان بالاتر روی كارت ملی هوشمند نگهداری كرد.
تاكنون كشورهای مختلفی اقدام به طراحی و بعضاًَ پياده‌ سازی كارت ملی هوشمند در كشورشان كرده‌اند. تقريباً تمامی كشورهای حوزه خليج فارس و اكثر كشورهای خاور دور پروژه كارت ملی هوشمند را شروع كرده‌اند. در آسيا كشورهايی مثل مالزی و سنگاپور و هنگ‌كنگ در اين زمينه، پيشرو بوده‌اند و هم اكنون كارت ملی هوشمند دارند كه می توانند از اين كارت برای ارائه خدمات مختلف استفاده كنند. كشورهای مختلف بر اساس نياز و امكانات موجود، كاربردهای متفاوتی را روی كارت ملی هوشمند خود گنجانده‌اند اما نكته مشترك در اكثر موارد، شناسايی و تصديق هويت به صورت ديجيتال است.

حتما بخوانید: چاپ کارت بانکی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

نحوه گرفتن كارت ملی هوشمند در ایران

در کشور ما هم مانند کشورهای همسایه از سال 1397 كارت ملی هوشمند شروع به کار کرد. این کارت ها شامل اطلاعات هویتی هر شهروند, امضای دیجیتال و ویژگی‌های بیومتریک هر فرد است. در واقع با دریافت این کارت، هر فرد دارای یک هویت دیجیتال می‌شود.

برای دریافت این کارت ها ابتدا باید واجد شرایط ثبت نام باشید. در حال حاظر افراد داری شناسنامه عکس دار, بالای 15 می‌توانند این کارت را بگیرند. همچنین برای افرادی که, کارت ملی هوشمند خود را گم کرده‌اند یا قسمتی از مشخصات خود را تغییر دادند, نیز کارت صادر خواهد شد.

اگر واجد شرایط هستید باید ابتدا در سایت سامانه کارت هوشمند ملی اطلاعات خود را ثبت کنید. در این سامانه برای مراجعه حضوری به شما نوبت میدهند. شما باید طبق نوبت اعلامی به محلی که به شما اعلام کرده‌اند, مراجعه کنید. هنگام مراجعه حضوری مدارک, کد پستی, اصل شناسنامه عکس‌دار, آدرس محل زندگی، شماره تلفن ثابت و همراه را با خود ببرید.

عکسی هم در همان محل برای كارت ملی هوشمند از شما میگیرند. وقتی مراحل ثبت نام کامل شد, باید منتظر دریافت کارت ملی هوشمند خود باشید. در گذشته این کارت ها به سرعت آماده میشد. امروزه مدت انتظار برای این کارت ها 6 ماه است.

مزايای کارت هوشمند ملی نسبت به کارت ملی كاغذی

از جمله مهم‌ ترين اين مزايا كارت ملی هوشمند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شناسايی در حوزه ديجيتال، امكان تصديق هويت براساس رمز عبور، رمزنگاری و بيومتريك به صورتی كه هم كارت، هم صاحب كارت و هم سيستم بهره‌برداری بتوانند دو به دو يكديگر را تصديق هويت كنند.
• داشتن يك بدنه با دوام، با ويژگی های امنيتی بيش‌تر و بالاتر نسبت به كارت ملی كاغذی.
• امكان امضای ديجيتال.
• امكان پردازش اطلاعات.
• امكان تغيير اطلاعات پس از صدور.
• امكان افزودن كاربرد جديد پس از صدور.
• امكان دسترسی به اطلاعات بر حسب مجوزهای دسترسی مختلف و به صورت كاملا امن.
• امكان استفاده كارآمدتر از خدمات دولت الكترونيک.

كاربردهای اصلی كارت ملی هوشمند

کارت هوشمند ملی علاوه بر شناسایی کاربردهای مختلف دیگری نیز دارد که در ادامه می‌بینیم.

شناسایی

کارت ملی هوشمند مثل تمام کارت‌ های شناسایی دیگر، نخستین وظیفه‌اش شناسایی است. به این منظور ابتدا در زمان ثبت نام، اطلاعات صاحب کارت روی کارت قرار میگیرد. این اطلاعات، موارد کلی مثل نام، نام خانوادگی، تاریخ، محل تولد و مواردی از این قبیل را شامل می‌شود. به این ترتیب هر کجا که نیاز به اطلاعات هویتی صاحب کارت باشد، وی می‌تواند کارت خود را ارائه دهد و به صورت دیجیتالی شناسایی شود. شناسایی الکترونیکی موجب کاهش تقلب در شناسایی می‌شود.

تصدیق هویت

كاربرد اصلی ديگر كارت ملی هوشمند، تصديق هويت است. در كارت‌های سنتی، به كمك عكس صاحب كارت كه روی كارت چسبانده شده و يك مهر مخصوص روی آن خورده، عمل تصديق هويت انجام می شود. در كارت ملی هوشمند هم روال مشابهی وجود دارد‌ اما تصديق هويت در اينجا تنها به عكس محدود نمی شود. علاوه بر عكس، اطلاعات بيومتريكی (اثر انگشت)‌ صاحب كارت نيز می تواند روی كارت قرار گيرد.

از همه مهم‌تر اين‌ كه اطلاعات بيومتريكی به صورت الكترونيكی قابل بررسی هستند؛ به اين معنی است كه در يك مركز بهره‌ برداری كه به حسگر اثر انگشت مجهز است، صاحب كارت بعد از قرار دادن كارتش در كارتخوان، انگشت خود را روی حسگر اثر انگشت قرار می دهد؛ سپس سيستم بررسی می كند كه آيا اثر انگشت صاحب كارت با اثر انگشتی كه روی كارت به صورت الكترونيكی ذخيره شده يكسان است يا خير. در صورت يكسان بودن امكان ادامه عمليات وجود خواهد داشت؛ به اين ترتيب امكان جعل هويت به حداقل می رسد.

امضای ديجيتال

امضای ديجيتال از نظر كاربرد، همان امضای سنتی است اما در فضای ديجيتال. در اسناد كاغذی، گيرنده يك نامه یا سند می تواند از طريق امضای شخص فرستنده، اين اطمينان را حاصل كند كه نامه یا سند جعلی نيست. همچنين امضای يک نامه یا سند، برای امضا كننده بار قانونی به همراه دارد و نمی تواند امضای سند را انكار كند. كارت ملی هوشمند اين بستر را هم برای فرستنده و هم گيرنده نامه یا سند فراهم می كند كه اسناد را امضا‌ و صحت آن را بررسی كنند.

ايده امضای ديجيتال بسيار ساده است: نامه یا سند فرستنده به صورت ديجيتالی خلاصه می شود و به صورت يك بسته در می آيد. اين بسته به كمک كارت فرستنده كد می شود و بسته حاصله امضای ديجيتال نام دارد كه در انتهای نامه به صورت ديجيتالی قرار می گيرد. متن به همراه امضای ديجيتال در انتهای آن به گيرنده ارسال می شود. در طرف گيرنده، متن اصلی نامه به همان روش بالا خلاصه می شود، ‌بخش امضا ديجيتال نيز با كمك كارت گيرنده كد گشايی می شود و با بسته خلاصه شده مقايسه می شود در صورتی كه اين دو با هم برابر باشند به اين معنی است كه همان شخصی كه ادعا كرده، نامه را امضا كرده است.

بیومتریک

یکی دیگر از امکاناتی که در كارت ملی هوشمند قرار دارد، ویژگی‌های بیومتریکی صاحب کارت است. عکس و اثر انگشت صاحب کارت به صورت الکترونیکی در کارت وی ذخیره می‌شود. به این ترتیب امنیت استفاده از کارت به طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌رود. دیگر هر کس با وارد کردن یک رمز عبور ساده امکان استفاده یا سوء‌استفاده از یک کارت را ندارد. برای استفاده از کارت حتماً باید صاحب کارت حضور داشته باشد تا اثر انگشت وی به صورت دیجیتالی با اثر انگشتی که در هنگام ثبت‌نام در کارت ذخیره شده است مقایسه و تطبیق داده شود و سپس اجازه استفاده از امکانات کارت به وی داده می‌شود.

حتما بخوانید: بررسی کارت های شناسایی ملی در کشورهای مختلف

پرینتر چاپ کارت هوشمند ملی

کارت هوشمند ملی توسط پرینترهای کارت مخصوص این کارت چاپ می‌شوند. این پرینترهای کارت, ابتدا کارت خام اولیه را چاپ می‌کنند که فاقد هرگونه اطلاعات شخصی افراد است. این کارت خام چاپی, توسط دستگاه های مخصوص دولت, اطلاعات افراد مانند اثر انگشت, نام و… را روی کارت ذخیره می‌کنند؛ سپس روی کارت خام ملی هوشمند اطلاعات متغیر افراد چاپ می‌شود. این کارت ها فقط توسط دستگاه های مخصوص که توانایی خواندن این اطلاعات را دارند خوانده می‌شوند. این دستگاه ها برای حفظ امنیت بیشتر کارت ملی است.

در چه مواردی به همراه داشتن کارت ملی در ایران ضروری است؟

کارت ملی هوشمند یکی از ابزارهای مهم شناسایی فردی در ایران است که معمولاً به عنوان کارت شناسایی ملی شناخته می‌شود. در زیر، برخی از مواردی که در کنار داشتن کارت هوشمند ملی در ایران ضروری است آورده شده است:

1. تراکنش‌های بانکی: برای انجام تراکنش‌های مالی در بانک‌ها و موسسات مالی، اغلب نیاز به شناسایی فردی با استفاده از کارت هوشمند ملی است.
2. ثبت‌نام در موسسات آموزشی: برای ثبت‌نام در دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی، دوره‌های آموزشی و آزمون‌های ورودی، اغلب نیاز به ارائه کارت هوشمند ملی است.
3. دسترسی به خدمات دولتی: برای دریافت خدمات دولتی مانند پاسپورت، کارت ملی، گواهینامه رانندگی و سایر خدمات رسمی، کارت هوشمند ملی لازم است.
4. ثبت‌نام در سامانه‌های آنلاین: برای ثبت‌نام در سامانه‌های اینترنتی مانند بانک‌ها، شرکت‌ها و سایر خدمات آنلاین، اغلب نیاز به شناسایی با کارت هوشمند ملی است.
5. دریافت خدمات بهداشتی و درمانی: برای دریافت خدمات درمانی در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و سایر مراکز بهداشتی، معمولاً نیاز به ارائه کارت هوشمند ملی است.
6. تراکنش‌های املاک و مستغلات: برای انجام تراکنش‌های مرتبط با خرید، فروش، رهن و اجاره ملک، اغلب نیاز به شناسایی فردی با استفاده از کارت هوشمند ملی است.
7. ثبت‌نام در انتخابات و امور رای‌گیری: برای شرکت در انتخابات و امور رای‌گیری مختلف، ارائه کارت هوشمند ملی ضروری است.
8. مراجعه به دفاتر امور رسمی و ادارات: برای انجام امور رسمی مانند ثبت احوال و امور رسمی دیگر، نیاز به شناسایی با استفاده از کارت هوشمند ملی است.

در کل، كارت ملی هوشمند به عنوان یکی از مهمترین اسناد شناسایی و تایید هویت در ایران، در بسیاری از مواقع و موارد مهم در زندگی روزمره و امور رسمی لازم است. ما در مانی کارت چاپ انواع کارت PVC از جمله کارت شناسایی, کارت پرسنلی, کارت حضور غیاب و … را انجام می‌دهیم.

سوالات متداول